Anxiety là gì? Triệu chứng, nguyên nhân, phòng ngừa và điều trị

Anxiety là gì?

Anxiety (lo lắng, lo âu) là “một cảm xúc đặc trưng bởi cảm giác căng thẳng, suy nghĩ lo lắng và những thay đổi về thể chất như tăng huyết áp”.

Biết được sự khác biệt giữa cảm giác lo lắng bình thường và rối loạn lo âu cần được chăm sóc y tế có thể giúp một người xác định và điều trị tình trạng này.

Trong bài viết này, chúng tôi xem xét sự khác biệt giữa lo âu và rối loạn lo âu, các loại lo âu khác nhau và các lựa chọn điều trị có sẵn.

Khi nào thì cần điều trị Anxiety?

Mặc dù lo lắng có thể gây ra đau khổ, nhưng nó không phải lúc nào cũng là một tình trạng bệnh lý.

Sự lo ngại

Khi một cá nhân đối mặt với những tác nhân có hại hoặc gây lo lắng, cảm giác lo lắng không chỉ là bình thường mà còn cần thiết để tồn tại.

Kể từ những ngày đầu tiên của loài người, sự tiếp cận của những kẻ săn mồi và mối nguy hiểm ập đến sẽ đặt ra báo động trong cơ thể và cho phép hành động lẩn tránh. Những báo động này trở nên đáng chú ý dưới dạng nhịp tim tăng lên, đổ mồ hôi và tăng độ nhạy cảm với môi trường xung quanh.

Sự nguy hiểm gây ra một lượng adrenalin, một chất truyền tin hóa học và hormone trong não, từ đó gây ra những phản ứng lo lắng này trong một quá trình được gọi là phản ứng “chiến đấu hoặc bỏ chạy”. Điều này giúp con người có thể đương đầu hoặc chạy trốn khỏi bất kỳ mối đe dọa tiềm ẩn nào đối với sự an toàn.

Đối với nhiều người, chạy trốn khỏi những loài động vật lớn hơn và nguy hiểm sắp xảy ra là một mối quan tâm ít cấp bách hơn so với những người đầu tiên. Những lo lắng giờ đây xoay quanh công việc, tiền bạc, cuộc sống gia đình, sức khỏe và các vấn đề quan trọng khác đòi hỏi sự chú ý của một người mà không nhất thiết phải có phản ứng ‘chiến đấu hoặc bỏ chạy’.

Cảm giác lo lắng trước một sự kiện quan trọng của cuộc đời hoặc trong một tình huống khó khăn là tiếng vọng tự nhiên của phản ứng ‘chiến đấu hoặc bỏ chạy’ ban đầu. Nó vẫn có thể là điều cần thiết để tồn tại – chẳng hạn như lo lắng về việc bị xe đụng khi băng qua đường, có nghĩa là một người sẽ nhìn theo bản năng cả hai hướng để tránh nguy hiểm.

Rối loạn lo âu

Thời gian hoặc mức độ nghiêm trọng của cảm giác lo lắng đôi khi có thể không tương xứng với yếu tố kích hoạt ban đầu hoặc tác nhân gây căng thẳng. Các triệu chứng thể chất, chẳng hạn như tăng huyết áp và buồn nôn, cũng có thể phát triển. Những phản ứng này vượt ra khỏi sự lo lắng thành rối loạn lo âu.

APA mô tả một người mắc chứng rối loạn lo âu là “có những suy nghĩ hoặc mối quan tâm xâm nhập lặp đi lặp lại”. Một khi lo lắng đến giai đoạn rối loạn, nó có thể cản trở chức năng hàng ngày.

Các triệu chứng của Anxiety

Trong khi một số chẩn đoán khác nhau tạo thành rối loạn lo âu, các triệu chứng của rối loạn lo âu tổng quát (GAD) thường bao gồm những điều sau:

• bồn chồn và cảm giác bị “tấn công”
• cảm giác lo lắng không kiểm soát được
• tăng khó chịu
• khó tập trung
• khó ngủ, chẳng hạn như khó đi vào giấc ngủ

Trong khi những triệu chứng này có thể là bình thường trong cuộc sống hàng ngày, những người bị GAD sẽ trải qua chúng ở mức độ dai dẳng hoặc nghiêm trọng. GAD có thể biểu hiện dưới dạng lo lắng mơ hồ, đáng lo ngại hoặc lo lắng nghiêm trọng hơn làm gián đoạn cuộc sống hàng ngày.

Để biết thông tin về các triệu chứng của các chẩn đoán khác trong phạm vi rối loạn lo âu, hãy làm theo các liên kết trong phần “Các loại” bên dưới.

Phân loại Anxiety

Rối loạn hoảng sợ là một loại rối loạn lo âu.

Sổ tay Chẩn đoán và Thống kê các Rối loạn Sức khỏe Tâm thần: Ấn bản lần thứ Năm (DSM-V) phân loại các rối loạn lo âu thành một số loại chính.

Trong các phiên bản trước của DSM, rối loạn lo âu bao gồm rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD) và rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD), cũng như rối loạn căng thẳng cấp tính. Tuy nhiên, sách hướng dẫn hiện nay không còn nhóm những khó khăn về sức khỏe tâm thần này dưới dạng lo lắng nữa.

Rối loạn lo âu bây giờ bao gồm các chẩn đoán sau.

Rối loạn lo âu tổng quát: Đây là một rối loạn mãn tính liên quan đến lo lắng quá mức, kéo dài và lo lắng về các sự kiện, đối tượng và tình huống không cụ thể trong cuộc sống. GAD là rối loạn lo âu phổ biến nhất và những người mắc chứng rối loạn này không phải lúc nào cũng có thể xác định được nguyên nhân gây ra chứng lo âu của họ.

Rối loạn hoảng sợ: Các cuộc tấn công kinh hoàng và sợ hãi dữ dội hoặc đột ngột đặc trưng cho chứng rối loạn hoảng sợ. Những cuộc tấn công này có thể dẫn đến run rẩy, lú lẫn, chóng mặt, buồn nôn và khó thở. Các cơn hoảng sợ có xu hướng xảy ra và leo thang nhanh chóng, đạt đỉnh điểm sau 10 phút. Tuy nhiên, một cuộc tấn công hoảng sợ có thể kéo dài hàng giờ.

Rối loạn hoảng sợ thường xảy ra sau những trải nghiệm đáng sợ hoặc căng thẳng kéo dài nhưng cũng có thể xảy ra mà không có yếu tố khởi phát. Một cá nhân trải qua cơn hoảng loạn có thể hiểu sai nó là một căn bệnh đe dọa tính mạng và có thể thực hiện những thay đổi mạnh mẽ trong hành vi để tránh các cuộc tấn công trong tương lai.

Nhấp vào đây để tìm hiểu thêm về rối loạn hoảng sợ và các cơn hoảng sợ.

Ám ảnh cụ thể: Đây là nỗi sợ hãi và trốn tránh một cách vô lý đối với một đối tượng hoặc tình huống cụ thể. Chứng sợ hãi không giống như các rối loạn lo âu khác, vì chúng liên quan đến một nguyên nhân cụ thể.

Một người mắc chứng sợ hãi có thể thừa nhận nỗi sợ hãi là phi lý hoặc cực đoan nhưng vẫn không thể kiểm soát cảm giác lo lắng xung quanh tác nhân gây ra. Các yếu tố gây ra chứng sợ hãi bao gồm từ các tình huống, động vật đến đồ vật hàng ngày.

Nhấp vào đây để tìm hiểu thêm về chứng ám ảnh sợ hãi và cách chúng phát triển.

Agoraphobia: Đây là nỗi sợ hãi và né tránh những địa điểm, sự kiện hoặc tình huống mà từ đó khó có thể thoát ra được hoặc sẽ không có sự trợ giúp nếu một người bị mắc kẹt. Mọi người thường hiểu nhầm tình trạng này là chứng sợ không gian mở và ngoài trời, nhưng thực tế không đơn giản như vậy. Một người mắc chứng sợ nông nỗi có thể sợ rời khỏi nhà hoặc sử dụng thang máy và phương tiện giao thông công cộng.

Nhấp vào đây để tìm hiểu về chứng sợ hãi, một chứng rối loạn tâm lý thường bị hiểu nhầm.

Đột biến có chọn lọc: Đây là một dạng lo lắng mà một số trẻ gặp phải, trong đó chúng không thể nói ở một số nơi hoặc bối cảnh nhất định, chẳng hạn như trường học, mặc dù chúng có thể có kỹ năng giao tiếp bằng lời tuyệt vời xung quanh những người thân quen. Nó có thể là một dạng ám ảnh xã hội cực đoan.

Rối loạn lo âu xã hội, hoặc ám ảnh sợ xã hội: Đây là nỗi sợ hãi về sự đánh giá tiêu cực từ người khác trong các tình huống xã hội hoặc sự xấu hổ trước công chúng. Rối loạn lo âu xã hội bao gồm một loạt cảm giác, chẳng hạn như sợ sân khấu, sợ gần gũi và lo lắng xung quanh sự sỉ nhục và bị từ chối.

Rối loạn này có thể khiến mọi người né tránh các tình huống công cộng và tiếp xúc với con người đến mức cuộc sống hàng ngày vô cùng khó khăn.

Nhấp vào đây để tìm hiểu tất cả những gì bạn cần biết về chứng rối loạn lo âu xã hội.

Rối loạn lo âu ly thân: Mức độ lo lắng cao sau khi tách khỏi một người hoặc nơi cung cấp cảm giác an toàn hoặc an toàn là đặc điểm của chứng rối loạn lo âu ly thân. Sự tách biệt đôi khi có thể dẫn đến các triệu chứng hoảng sợ.

Nguyên nhân gây nên Anxiety

Nguyên nhân của rối loạn lo âu rất phức tạp. Nhiều người có thể xảy ra cùng một lúc, một số có thể dẫn đến những người khác, và một số có thể không dẫn đến rối loạn lo âu trừ khi có biểu hiện khác.

Các nguyên nhân có thể bao gồm:

• các tác nhân gây căng thẳng môi trường, chẳng hạn như khó khăn trong công việc, các vấn đề trong mối quan hệ hoặc các vấn đề gia đình
• di truyền, vì những người có thành viên trong gia đình mắc chứng rối loạn lo âu có nhiều khả năng tự trải qua
• các yếu tố y tế, chẳng hạn như các triệu chứng của một căn bệnh khác, tác dụng của thuốc hoặc căng thẳng của một cuộc phẫu thuật chuyên sâu hoặc quá trình hồi phục kéo dài
• hóa học não, như các nhà tâm lý học định nghĩa nhiều rối loạn lo âu là sự điều chỉnh sai lệch của hormone và tín hiệu điện trong não
• rút khỏi một chất bất hợp pháp, tác động của nó có thể làm tăng tác động của các nguyên nhân có thể khác

Để tìm hiểu thêm về nguyên nhân và chẩn đoán rối loạn lo âu, hãy nhấp vào đây.

Cách điều trị Anxiety

Điều trị sẽ bao gồm sự kết hợp của liệu pháp tâm lý, liệu pháp hành vi và thuốc.

Nghiện rượu, trầm cảm hoặc các tình trạng khác đôi khi có thể có ảnh hưởng mạnh đến sức khỏe tinh thần đến mức điều trị rối loạn lo âu phải đợi cho đến khi kiểm soát được mọi tình trạng cơ bản.

Tự điều trị

Trong một số trường hợp, một người có thể điều trị rối loạn lo âu tại nhà mà không cần giám sát lâm sàng. Tuy nhiên, cách này có thể không hiệu quả đối với những trường hợp rối loạn lo âu nặng hoặc lâu dài.

Có một số bài tập và hành động để giúp một người đối phó với chứng rối loạn lo âu nhẹ hơn, tập trung hơn hoặc ngắn hạn hơn, bao gồm:

• Quản lý căng thẳng: Học cách quản lý căng thẳng có thể giúp hạn chế các tác nhân tiềm ẩn. Sắp xếp mọi áp lực và thời hạn sắp tới, biên soạn danh sách để quản lý các nhiệm vụ khó khăn hơn và cam kết nghỉ học hoặc làm việc.
• Kỹ thuật thư giãn: Các hoạt động đơn giản có thể giúp làm dịu các dấu hiệu lo lắng về tinh thần và thể chất. Những kỹ thuật này bao gồm thiền định, tập thở sâu, tắm lâu, nghỉ ngơi trong bóng tối và yoga.
• Các bài tập để thay thế những suy nghĩ tiêu cực bằng những suy nghĩ tích cực: Lập danh sách những suy nghĩ tiêu cực có thể là kết quả của sự lo lắng và viết ra một danh sách khác bên cạnh những suy nghĩ tích cực, đáng tin cậy để thay thế chúng. Tạo ra hình ảnh tinh thần về việc đối mặt và chinh phục thành công một nỗi sợ cụ thể cũng có thể mang lại lợi ích nếu các triệu chứng lo âu liên quan đến một nguyên nhân cụ thể, chẳng hạn như chứng ám ảnh sợ hãi.
• Mạng lưới hỗ trợ: Nói chuyện với những người thân quen luôn ủng hộ, chẳng hạn như thành viên gia đình hoặc bạn bè. Các dịch vụ nhóm hỗ trợ cũng có thể có sẵn trong khu vực địa phương và trực tuyến.
• Tập thể dục: Việc gắng sức có thể cải thiện hình ảnh bản thân và giải phóng các chất hóa học trong não giúp kích hoạt cảm giác tích cực.

Tư vấn

Một cách tiêu chuẩn để điều trị lo lắng là tư vấn tâm lý. Điều này có thể bao gồm liệu pháp nhận thức-hành vi (CBT), liệu pháp tâm lý hoặc kết hợp các liệu pháp.

CBT

Loại liệu pháp tâm lý này nhằm mục đích nhận ra và thay đổi các kiểu suy nghĩ có hại vốn hình thành nền tảng của cảm giác lo lắng và phiền hà. Trong quá trình này, những người thực hành CBT hy vọng sẽ hạn chế suy nghĩ méo mó và thay đổi cách mọi người phản ứng với các đối tượng hoặc tình huống gây lo lắng.

Ví dụ, một nhà trị liệu tâm lý cung cấp CBT cho chứng rối loạn hoảng sợ sẽ cố gắng củng cố sự thật rằng cơn hoảng sợ không thực sự là cơn đau tim. Tiếp xúc với nỗi sợ hãi và các yếu tố khởi phát có thể là một phần của CBT. Điều này khuyến khích mọi người đối mặt với nỗi sợ hãi của họ và giúp giảm độ nhạy cảm với các tác nhân gây lo lắng thông thường của họ.

Thuốc men

Một người có thể hỗ trợ kiểm soát lo âu bằng một số loại thuốc.

Các loại thuốc có thể kiểm soát một số triệu chứng về thể chất và tinh thần bao gồm thuốc chống trầm cảm, thuốc benzodiazepin, thuốc ba vòng và thuốc chẹn beta.

Benzodiazepines

Bác sĩ có thể kê đơn cho một số người mắc chứng lo âu, nhưng chúng có thể gây nghiện cao. Những loại thuốc này có xu hướng có ít tác dụng phụ ngoại trừ buồn ngủ và có thể phụ thuộc. Diazepam, hoặc Valium, là một ví dụ về thuốc benzodiazepine thường được kê đơn.

Thuốc chống trầm cảm

Những thứ này thường giúp giảm lo lắng, mặc dù chúng cũng nhắm vào chứng trầm cảm. Mọi người thường sử dụng thuốc ức chế tái hấp thu serotonin (SSRI), có ít tác dụng phụ hơn thuốc chống trầm cảm cũ nhưng có khả năng gây bồn chồn, buồn nôn và rối loạn chức năng tình dục khi bắt đầu điều trị.

Các thuốc chống trầm cảm khác bao gồm fluoxetine, hoặc Prozac, và citalopram, hoặc Celexa.

Ba vòng

Đây là một nhóm thuốc cũ hơn SSRIs mang lại lợi ích cho hầu hết các chứng rối loạn lo âu không phải OCD. Những loại thuốc này có thể gây ra các tác dụng phụ, bao gồm chóng mặt, buồn ngủ, khô miệng và tăng cân. Imipramine và clomipramine là hai ví dụ về thuốc ba vòng.

Các loại thuốc bổ sung mà một người có thể sử dụng để điều trị chứng lo âu bao gồm:

• chất ức chế monoamine oxidase (MAOIs)
• thuốc chẹn beta
• buspirone

Tìm kiếm lời khuyên y tế nếu tác dụng phụ của bất kỳ loại thuốc được kê đơn nào trở nên nghiêm trọng.

Cách phòng ngừa Anxiety

Có nhiều cách để giảm nguy cơ rối loạn lo âu. Hãy nhớ rằng cảm giác lo lắng là một yếu tố tự nhiên của cuộc sống hàng ngày và trải nghiệm chúng không phải lúc nào cũng cho thấy sự hiện diện của rối loạn sức khỏe tâm thần.

Thực hiện các bước sau để giúp tiết chế cảm xúc lo lắng:

• Giảm lượng caffeine, trà, cola và sô cô la.
• Trước khi sử dụng thuốc mua tự do (OTC) hoặc thảo dược, hãy hỏi bác sĩ hoặc dược sĩ để biết bất kỳ hóa chất nào có thể làm cho các triệu chứng lo lắng tồi tệ hơn.
• Duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh.
• Giữ một thói quen ngủ đều đặn.
• Tránh rượu, cần sa và các loại thuốc kích thích khác.

Kết luận

Bản thân lo lắng không phải là một tình trạng bệnh lý mà là một cảm xúc tự nhiên quan trọng đối với sự sống còn khi một cá nhân thấy mình đang đối mặt với nguy hiểm.

Rối loạn lo âu phát triển khi phản ứng này trở nên phóng đại hoặc không theo tỷ lệ kích hoạt gây ra nó. Có một số loại rối loạn lo âu, bao gồm rối loạn hoảng sợ, ám ảnh và lo âu xã hội.

Điều trị bằng sự kết hợp của các loại liệu pháp, thuốc và tư vấn khác nhau, cùng với các biện pháp tự lực.

Một lối sống tích cực với một chế độ ăn uống cân bằng có thể giúp giữ cho những cảm xúc lo lắng trong giới hạn lành mạnh.